احکام فقهی رضایت و حمایت از جنایات بر علیه مسلمانان
بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی محمد و آله الطاهرین
قال الحکیم فی کتابه:
وَ قَدْ نَزَّلَ عَلَيْكُمْ فِي الْكِتَابِ أَنْ إِذَا سَمِعْتُمْ آيَاتِ اللَّهِ يُكْفَرُ بِهَا وَ يُسْتَهْزَأُ بِهَا فَلاَ تَقْعُدُوا مَعَهُمْ حَتَّى يَخُوضُوا فِي حَدِيثٍ غَيْرِهِ إِنَّكُمْ إِذاً مِثْلُهُمْ إِنَّ اللَّهَ جَامِعُ الْمُنَافِقِينَ وَ الْكَافِرِينَ فِي جَهَنَّمَ جَمِيعاً (النساء ۱۴۰)
صدق الله العلی العظیم
اصل تعدی به حرمات مسلمین و نفوس محترم از جمله زنان و کودکان و اشخاص از پا افتاده مثل شیخ کبیر و ... اگر چه اتفاق جدیدی نیست اما آنچه به تازگی در حال رخ دادن است به صورت فاحشتر و قبیحتر نسبت به قبل است.
به همین مناسبت در ابتدای این هفته به اختصار بحث فقهی را مطرح کردم و قصد دارم این بحث را دنبال کنم. جنگ بین دو گروه حتی اگر یک طرف نامشروع باشد (مثل بغاة که کسانی هستند که بر امام مسلمین خروج میکنند حتی اگر مسلمان باشند) تابع قواعدی است و حتی در جنگ با کفار هم قواعدی وجود دارد. در روایات متعدد و متضافر وارد شده است که سیره پیامبر صلی الله علیه و آله بر این بود که وقتی سپاهی را به نقطهای به غرضی (مثل انتشار دعوت اسلام یا دفاع یا جنگ) ارسال میکردند از تمام افراد شرکت کننده در جنگ تعهد میگرفتند که باید به اموری پایبند باشند به نحوی که حضرت حتی نسبت به قطع درخت حساس بودند و از آن نهی میکردند. نسبت به اطفال و زنان و شیخ فانی و کبیر (یعنی اشخاص سالخورده) سفارش میکردند و حتی در برخی روایات نسبت به اشخاصی که اهل نسک هستند که در مکانهای عبادی مشغول عبادتند توصیه میکردند. اینکه سیره ایشان بر این مساله بوده در روایات متعدد ذکر شده به نحوی که جایی برای تردید و انکار ندارد و من در این بحث مختصر وارد آن بخش نمیشوم چون از مسلمات است.
نشست علمی بررسی حکم فقهی بهتان به اهل بدعت
در تاریخ ۲۵ آبان ۱۴۰۰ نشستی با عنوان «سب و بهتان» در موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره) دفتر قم برگزار شد که در ضمن آن حضرت استاد قائینی نیز به بررسی حکم فقهی بهتان به اهل بدعت پرداختهاند. آنچه در ذیل میآید متن صحبتهای ایشان در این نشست از سلسله نشستهای تبیین مکتب امام خمینی (ره) میباشد.
از فرمایشات سرور گرامی، حضرت آیت الله علیدوست استفاده کردیم و ایشان به خوبی با همان حسن اصطلاح و عبارات زیبا فرمایشات شان را بیان کردند.
هم چنین از همه سروران حاضر در جلسه بابت تصدیع عذرخواهی میکنم و امیدوارم آنچه عرض میکنم در مسیر فقه اهل بیت علیهم السلام و دفاع از حریم فقهاء باشد.
به عنوان مقدمه عرض میکنم که مساله حرمت سبّ و بهتان به حسب حکم اولی مورد اتفاق و ضرورت همه عقلاء و ادیان است چه برسد به فقه مسلمین و شیعه و به نظر میرسد بخشی از آنچه در این کلیپ پخش شد ناظر به همان حکم اولی است که مورد اتفاق همه است و البته روشن است که با استثنای از حرمت سبّ و بهتان در برخی موارد منافات ندارد و البته منظور من این نیست که استثناء صغرویا ثابت و مسلم است.
آنچه الان محل بحث است این است که آیا در این مورد خاص یعنی در مورد اهل بدعت، بهتان و دروغ مشروع است؟
نشست علمی مقاصد شریعت، علل و حکم
در اولین نشست از سلسله گفتگوهای فلسفه فقه و فقه مضاف که به همت انجمن فقه و حقوق اسلامی حوزه علمیه و با عنوان «مقاصد شریعت، علل و حکم» برگزار شد حضرت استاد قائنی دام ظله مباحثی را در رابطه با علل و حکم و نسبت آنها و مقاصد شریعت بیان فرمودند. از نظر ایشان علل و حکم نقش بسیار مهمی در استنباط احکام خصوصا مسائل مستحدثه دارند که متاسفانه جای آن در اصول فقه خالی است. حضرت استاد قائنی دام ظله معتقدند بزنگاه مباحث علت و حکمت، فهم و تشخیص علت است که نیازمند ضوابط روشن و واضح است تا بتوان بر اساس آنها علل را تشخیص داده و نظرات را قضاوت کرد. هم چنین ایشان معتقد است علت بعد از تخصیص قابل تمسک است همان طور که عام بعد از تخصیص قابل تمسک است و تخصیص علت باعث تغییر در ظهور علت در عموم و یا تبدیل آن به حکمت نمیشود. علاوه که حکمت نیز خالی از فایده نیست و میتواند در استنباط احکام مورد استفاده قرار گیرد. آنچه در ادامه میآید مشروح این جلسه است.
نشست علمی اختصاص الجزئیة و الشرطیة بغیر القاصر و المضطر
به گزارش خبرگزاری «حوزه» نخستین کرسی نظریه پردازی حوزه از سوی انجمن اصول فقه حوزه علمیه قم با موضوع: «اختصاص الجزئیه و الشرطیه بغیر القاصر و المضطر» با مجوز کمیسیون کرسی های نظریه پردازی، نقد و مناظره حوزوی در سالن اجتماعات پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی قم برگزار شد.
بر اساس این گزارش، حجت الاسلام والمسلمین محمد قائینی به عنوان ارائه کننده نظریه به توضیحی پیرامون آن پرداخته و از آن دفاع کرد.